Spidershine

Zoals alle nachten, voelt ook deze als een warme deken om me heen. Het heeft weinig geregend, dus klam is het niet. Ik loop met mijn grote rugzak vol veldbenodigdheden over het pad, mijn twee speakers zorgvuldig in mijn handen. De helling is stijl, krijg ik mijn speakers wel in een keer naar beneden? Voorzichtig balanceer ik, en dan een kleine sprong. Ik kijk achterom: hoe we dat op de terugweg doen zien we dan wel weer.

Ik zet mijn nieuwe experiment op (lees hier het wat het vorige experiment was). Speaker aan de ene kant, speaker aan de andere kant. In dit nieuwe experiment kijken we naar de invloed van habitat op de predatievoorkeur van vleermuizen. Heeft vegetatie invloed op de echolocatie van vleermuizen? Daarnaast bestaat het vermoeden dat vegetatie een effect heeft op de hoeveelheid parasitaire vliegjes die de kikkers lastigvallen. De speakers spelen het geluid af van de tùngarakikkers (luister ook hier), soms met vegetatie bovenop de speakers en soms zonder. We hopen hierdoor een interactie te kunnen zien tussen vegetatie en het predatierisico door vleermuizen of parasitaire last door de bloedzuigende vliegen. Ik zet de camera’s op hun plaats, zodat zij de stille getuigen kunnen zijn van de vleermuizen. De vliegenvallen liggen met hun plakkerigheid klaar om nietsvermoedende vliegjes niet meer los te laten. Infraroodlampen, camera’s, actie!

IMG_6868

Spidershine
Ik loop door het donkere woud terug. Terwijl ik loop schitteren kleine witte diamantjes om me heen. Op de bodem van het bos, op omgevallen bomen of op overhangende palmbladeren, je ziet ze overal. De kleine diamantjes zijn spinnenogen, en hun schittering noemen we ‘spidershine’. Heel fijn voor zo’n arachnofoob (iemand die bang is voor spinnen, red.) als ik. In de afgelopen maanden heb ik het leren waarderen: in het regenwoud ben je in elk geval nooit alleen.
Niet alleen de ogen van spinnen reflecteren het licht van mijn hoofdlamp. Aan hun ‘eyeshine’ (tapetum lucidum) kan je nog veel meer dieren herkennen. Kleine witte eyeshine zijn dus spinnen, maar het zijn motten als de eyeshine klein en rood is. Groot, rood en in het water zijn kaaimannen en krokodillen. Groot, wit en (bijna) onverstoorbaar op het midden van de weg zijn nachtzwaluwen. Groot, wit en bewegend door het bladerdak zijn kinkajoe’s of olingo’s: nieuwsgierig kijken die soms op je neer. De eyeshine die ik nog niet heb gezien is groen: wilde katten zoals ocelotten.

Jungle geluiden
De focus op de reflectie van licht in de ogen van wilde dieren geeft aan hoe beperkt ons visuele vermogen is in de nacht. Je ziet zover je hoofdlamp reikt, buiten deze bundel van licht is het pikkedonker. Andere zintuigen worden sterker: geluiden zijn er des te meer. Zo vuurt de boom naast mij zijn vruchten af als kogels. Rekketekketek. Het lijkt wel alsof hij vandaag nog van deze last verlost wil zijn. Cicaden overstemmen de geluiden van andere insecten. Brulapen klinken als rommelende donderwolken, die soms dichterbij komen en andere keren langzaam vervagen in de verte. Gladiatorkikkers trommelen met hun roep op het hout van de takken waar ze op zitten. Het geluid van fladderende vleugels verraad de aanwezigheid van vleermuizen. De kikkers en vogels brengen mij als Nederlander in de war: sommige kikkers klinken als Nederlandse vogels en sommige vogelgeluiden zou ik eerder identificeren als kikkers. Als laatste zou het regenwoud geen regenwoud zijn zonder het geluid van druppels op de grote diversiteit aan bladeren. Luister hier naar meer geluiden uit de jungle, opgenomen door Peter Marting.

Circle of life
Naast al deze geluiden is er één geur ontzettend typerend voor het regenwoud: de geur van rottend fruit. Deze geur staat bijna symbool voor de vluchtigheid van deze plek. Een overvloed aan voedingsstoffen zorgt voor een overvloed aan soorten. Vogels, apen of vleermuizen eten rijpe vruchten en spelen een belangrijke rol in het verspreiden van zaden (en sommige soorten in het bestuiven van planten). Wat overblijft, te veel is of over het hoofd gezien wordt door een andere soort vormt voer voor wespen of mieren. Afgevallen bladeren worden door micro-organismen weer omgezet in voedzame stoffen voor de bodem, waardoor andere planten weer kunnen groeien. Dode dieren worden vakkundig ontleed en voeden hongerige maden. De reden waarom onderzoekers hier aan STRI al ruim 80 jaar onderzoek in de tropen doen, is vanwege de grote complexiteit en diversiteit. In het tropisch regenwoud zijn veel meer soorten betrokken bij de circle of life dan in andere ecosytemen, zoals onze Nederlandse natuur. Al de bovengenoemde elementen houden de cirkel in stand: het einde van een element zorgt voor een nieuw begin van het andere.

Een gedachte over “Spidershine

  1. Mooi beschreven Ineke en ik waan me bij je tussen al de geluiden van de jungle.
    De cicaden doen me denken aan de Toscaanse nachten.

Reacties zijn gesloten.